MARKTVISIE | Aantal negatieve EPEX-uren nadert nu al het aantal van 2023
Samenvatting:
- Oliemarkt wacht OPEC+-vergadering 5 december af
- Lagere temperaturen oefenen beperkte invloed uit op de prijzen
- Positieve onderhandelingssignalen in handelsoorlog
Prijsontwikkeling in de afgelopen week:
| Gas in eurocent/m3 | 20 nov | 27 nov |
| TTF daggas | 15,00 | 15,55 |
| TTF dec ’19 | 15,25 | 15,65 |
| TTF jaar ’20 | 15,85 | 16,15 |
| Elektra in euro/MWh | 20 nov | 27 nov |
| OTC base dec ’19 | 48,07 | 50,06 |
| OTC peak ’20 | 54,00 | 55,00 |
| OTC base ’20 | 46.30 | 47,60 |
Terugblik korte termijn
In de afgelopen week zijn vrijwel alle markten een beetje opgelopen. De emissierechten zijn week-op-week ca. 5% duurder geworden. Volgens de trader zijn er geen fundamentele signalen uit de markt om deze stijging te verklaren. De overige markten stijgen over het algemeen minder sterk. De kolenprijs loopt met name op korte termijn iets op, gedreven door grotere vraag. Ook de korte termijn-gascontracten trekken omhoog, met name vanwege de betrekkelijke kou die vanaf zaterdag in de lucht zit. In eerste instantie reageerden de prijzen heftiger op de aangekondigde lagere temperaturen. Toen bleek dat het met die temperatuurdaling wel meeviel, vertoonden de prijzen weer een knikje omlaag.
Naast de temperatuur speelt ook de wind zoals gebruikelijk een belangrijke rol. Op woensdag en donderdag is er aanzienlijke windproductie en dit drukt de gas- en elektra-prijzen. Er is immers minder behoefte aan het opwekken van elektriciteit via gasgestookte centrales. Dit werkt ook direct door in de APX-prijzen. Afgelopen weekend waren de APX -prijzen iets hoger dan gebruikelijk, vanwege gepland onderhoud aan de NorNed- en de Cobra-kabel. Hierdoor was er geen transportcapaciteit beschikbaar van Noorwegen en Denemarken naar Nederland. Dit viel samen met de gelijktijdige uitval van enkele RWE-centrales. De grenscapaciteit met België en Duitsland moest daarom volledig worden aangesproken en de markt was daardoor lastig in balans te houden. Tennet heeft op zaterdag in korte tijd twee keer noodvermogen moeten afroepen, met een totale duur van 2,5 uur.
Terugblik lange termijn
De olieprijzen zijn flink opgelopen, met van week op week een toename van ca. 2,5%. Hiervoor is een drietal hoofdoorzaken aan te wijzen. De onderhandelingen tussen de VS en China in de handelsoorlog spelen de grootste rol. Ten tweede lijkt het erop dat Irak en Nigeria zich beter houden aan de eerder afgesproken productiebeperkingen, waardoor het aanbod op de globale oliemarkt minder is. Ten slotte is de verwachting dat er in de OPEC+-vergadering van 5 december wordt besloten om de productiebeperkingen te consolideren, waarmee een stevige bodem onder de olieprijs geboden wordt. De goede voorraadberichten vanuit de VS oefenden slechts beperkte neerwaartse druk uit op de prijzen.
Als we de huidige olieprijs afzetten tegen de trend van de afgelopen drie maanden, dan zien we een duidelijke opmars. Medio september ontstond er door verschillende factoren, waaronder de aanval op de Saudi-Arabische olievelden, een flinke piek. Als we die buiten beschouwing laten, dan heeft olie nu het hoogste niveau te pakken sinds afgelopen zomer, met ca. $64/vat.
Bij de andere markten zien we dat niet terug. Ondanks de recente stijgingen bij kolen en gas staan de prijzen op langere termijn bezien momenteel niet veel boven bodemniveau. Voor het 2020-contract bij gas lijkt die bodem rond 15,60 €ct/m3 te liggen en bij kolen rond 62 $/vat. De emissierechten laten meer een eigen koers zien, met handel tussen 20 en 30 €/ton in het afgelopen jaar. Het afgelopen kwartaal laat een speelruimte zien tussen 22,5 en 27,5 €/ton, waarbij de laatste weken een prijsniveau rond 25 €/ton gebruikelijk is.
Visie voor de komende week
Gas en elektra korte termijn
De verwachtingen voor de korte termijn wijzigen we van dalend naar stabiel. De lagere temperaturen zorgen voor een prijsimpuls, maar de gasvoorraden zijn voldoende gevuld om dit op te vangen. De Gate-terminal ontvangt komende zondag weer een LNG-levering en verderop in de maand worden er nog meer leveringen verwacht. De daggasprijs stond afgelopen dinsdag tijdelijk hoger dan de prijs voor het voorste maandcontract (december 2019). Dit was een signaal voor shippers om gas te onttrekken uit hun voorraden en aan te bieden op de markt. Het december-contract loopt deze week af en het januari-contract staat voorlopig nog ruim een halve euro hoger dan de daggasprijs.
Het windaanbod wordt tegen het weekend minder, maar daarna wordt er weer voldoende duurzame productie verwacht om de behoefte aan gasgestookte elektriciteitsproductie te temperen. Het is daarom realistisch om aan te nemen dat de APX-prijzen voor de peak-uren een niveau tussen 45 en 55 €/MWH gaan vertonen in de komende week.
Kortom: op korte termijn lijken de prijsopdrijvende en prijsdrukkende effecten elkaar redelijk in evenwicht te houden.
Gas en elektra lange termijn
De verwachting voor de langere-termijnprijzen van TTF-gas en OTC-elektra handhaven we op stabiel. Er worden heel voorzichtige voorspellingen gemaakt voor een (zeer) koude periode in februari, maar de weerbureaus geven daarbij logischerwijs aan dat hier pas meer duidelijkheid over komt naarmate de weken vorderen.
Dinsdag maakte de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) bekend dat de output van het Groningenveld in oktober met 640 miljoen m3 het laagst is in de afgelopen twaalf jaar. Dit heeft uiteraard alles te maken met de geplande uit-bedrijfname van het veld in 2022. Vanwege het ruime LNG-aanbod en het uitblijven van echt winterse temperaturen heeft dit nog nauwelijks effect op de prijsvorming.
President Trump heeft dinsdag laten weten dat de laatste stappen worden gezet richting ‘een zeer belangrijke deal’. De onderhandelingen komen nu onder druk te staan doordat Trump twee wetten heeft ondertekend waarmee hij de pro-democratie-beweging in Hongkong steunt. China en Hongkong hebben hier teleurgesteld op gereageerd. Het sluiten van een handelsakkoord wordt gezien als een belangrijke drijfveer van de wereldeconomie. Betere economische vooruitzichten zorgen voor een grotere verwachte vraag naar olie en dus hogere prijzen. De belangrijkste drijfveer voor emissierechten is momenteel het aanbod op veilingen. Op het moment dat er minder rechten beschikbaar zijn, dan zien we dit meteen terug in de prijs.
In mindere mate speelt ook het klimaatbeleid in Duitsland een rol. Het is namelijk nog onduidelijk wat er gebeurt met de emissierechten op het moment dat de kolencentrales gesloten worden. Als ze terug op de markt komen, dan heeft dit een prijsdrukkend effect. Als de rechten worden weggestreept, dan heeft dit mogelijk een prijsopdrijvend effect. Vermoedelijk komt er pas in 2020 duidelijkheid op dit vlak.
