MARKTVISIE | Aantal negatieve EPEX-uren nadert nu al het aantal van 2023
Samenvatting:
- Kortetermijnprijzen dalen verder nu de gasvraag laag blijft
- Wrijving tussen VS en Saudi-Arabië om olie neemt toe
- Europese Commissie werkt aan plannen om hoge gasprijzen in de toekomst te voorkomen
- Turkije wil gasrotonde worden nu NordStream is weggevallen
| Gas in eurocent/m3 | 12 okt | 19 okt |
| TTF daggas | 100 | 64,3 |
| TTF nov ’22 | 157 | 112 |
| TTF jaar ’23 | 164 | 137 |
| TTF jaar ’24 | 120 | 105 |
| Elektra in euro/MWh | 12 okt | 19 okt |
| OTC base nov’22 | 340 | 273 |
| OTC peak ’23 | 475 | 425 |
| OTC base ’23 | 397 | 353 |
| OTC base ’24 | 236 | 232 |
Terugblik korte termijn:
Gasverbruik veel lager dan in afgelopen jaren
Het aanhoudende warme weer en een enorme besparingsdrift in Europa zorgt ervoor dat de gasvraag met ongeveer 25% achterblijft in vergelijking met voorgaande jaren. Bovendien gaat de aanvoer van LNG naar met name West-Europa onverminderd door. Terwijl de vulgraad van de Europese gasvoorraden de 90% inmiddels is gepasseerd.
In de Nederlandse gasvoorraden is momenteel ongeveer 15 miljard m3 opgeslagen om de gasvraag van de komende winterperiode te overbruggen.
Afgelopen weekend trok ook de wind aan en met name op zondag scheen de zon volop. Dat deed de gasvraag in de afgelopen dagen zelfs met zo’n 35% afnemen ten opzichte van afgelopen vrijdag.
Deze combinatie van factoren is de afgelopen week duidelijk terug te zien in de prijsontwikkeling voor levering van daggas. Waar de Nederlandse dagvooruit gasprijs eind vorige week nog ongeveer 100 €ct/m3 was, kelderde deze voor het weekend richting de 60 €ct/m3.
Na het weekend is de Nederlandse daggasprijs rond dit niveau blijven hangen. In België en het Verenigd Koninkrijk is de dagvooruit gasprijs na het weekend nog verder onder druk komen te staan en daalde zelfs tot onder de 10 €ct/m3 voor levering op woensdag.
Een korte uitval bij het Noorse Oseberg veld zorgde voor 7 miljoen m3 minder Noors gas per dag, maar dat had geen noemenswaardig prijseffect tot gevolg.
LNG-aanvoer blijft hoog
Zolang de beperkte gasvraag blijft aanhouden lijkt de LNG-aanvoer de markt op korte termijn zelfs te gaan overspoelen. Er zijn berichten dat bij Spanje momenteel een dertigtal LNG-schepen voor de kust wachten tot ze kunnen aanmeren. Het is niet duidelijk hoelang dit kan gaan duren. Want de beperkte gasvraag houdt de voorraden daar vooralsnog nokvol. De Spaanse netbeheerder Enegas waarschuwt voor een bottleneck. De verwachting is dat de komende twee weken maar beperkt gas kan worden ingevoed op het netwerk.
Terugblik: olie, steenkool en emissierechten:
Wrijving tussen VS en Saudi-Arabië neemt toe
De olieprijs is de afgelopen tijd erg beweeglijk. Hoewel de trend sinds juni al dalend is, zijn er verschillende krachten die sterke invloed op de prijsvorming hebben. De OPEC+ landen, met Saudi-Arabië als belangrijkste land, willen door productievermindering de prijs niet laten dalen. Daardoor is er flinke wrijving ontstaan met de Verenigde Staten. In de ogen van de VS zal een hogere olieprijs voornamelijk gunstig uitpakken voor Rusland. Bovendien geeft dit extra druk op de huidige hoge inflatie.
Als tegenreactie worden in de Verenigde Staten plannen uitgewerkt om de strategische olievoorraden verder aan te spreken om de olieprijs naar beneden te brengen. Er wordt gesproken om binnenkort 15 miljoen vaten (van 152 liter per vat) vrij te gegeven. En mogelijk meer in de komende winterperiode.
Deze krachtmeting is van grote invloed op de prijs van een vat olie. Brent steeg in de afgelopen weken eerst van $84 naar ruim $98, maar is in de afgelopen week meer dan de helft van deze stijging alweer kwijt geraakt door de tegenzet van de VS.
Terugblik EPEX- en daggasprijzen:
Vooral kortetermijnprijzen omlaag
De kortetermijncontracten voor gas (tot en met het eerste kwartaal van 2024) zijn in de afgelopen week ook flink gedaald. De maand november is zelfs ruim 40 €ct/m3 lager en ligt ongeveer tussen de daggasprijs en de december-prijs in. De termijnen voor 2023 handelen momenteel rond de 140 €ct/m3. Dat is ruim 25 cent lager dan een week geleden. Gedurende de handelsdag (intraday) blijft de prijsvolatiliteit groot. Prijsbewegingen van tien cent op en neer zijn tegenwoordig eerder regel dan uitzondering.
De verder in de tijd liggende handelstermijnen laten ook een prijsdaling zien. Daar wordt echter nauwelijks in gehandeld. Hoe verder in de toekomst hoe kleiner de daling is. Jaarblok 2024 handelde afgelopen woensdagmiddag rond de 105 €ct/m3, jaar 2025 is circa 78 €ct/m3 en jaar 2026 is in de afgelopen dagen tot net onder de 50 €ct/m3 gezakt.
Bij elektriciteit zien we de kortetermijnprijzen met enige vertraging nu ook dalen. Tot vorige week handelden de komende wintermaanden nog rond de 500 €/MWh. Deze zijn in de afgelopen dagen ook met ongeveer 75 €/MWh omlaag gegaan. De termijnen vanaf 2024 laten vooralsnog een veel stabieler prijsbeeld zien.
Ook de EPEX spotmarkt voor elektriciteit liet in de afgelopen week een kentering zien met relatief lage uurprijzen. De baseloadprijs lag tussen de 106 euro/MWh (voor zaterdag) en 166 euro/MWh (voor dinsdag). De peakloadprijzen lagen daar niet ver vandaan. De hoogste uurprijs was op dinsdag voor 20-21 uur, namelijk 268 euro/MWh.
Verwachtingen voor komende week:
Ook in de komende week blijven de LNG-schepen naar West-Europa koersen. Deze maand worden er namelijk nog tien schepen verwacht in het Verenigd Koninkrijk, vier schepen hebben België als bestemming en zes schepen koersen af op de Nederlandse terminals in Rotterdam en de Eemshaven. De Aziatische LNG-prijzen liggen nog steeds fors lager dan de TTF-winterprijzen. Om de Aziatische prijzen (in $/MMBtu) om te rekenen naar euro’s per MWh is delen door 0,3 een goede benadering.
Er op dit moment weinig verandering in de weersverwachting. De gemiddelde temperatuur wordt ook voor de komende weken enkele graden boven het langjarig gemiddelde ingeschat.
De huidige situatie van beperkte gasvraag in combinatie met nagenoeg gevulde gasvoorraden betekent dat de huidige neerwaartse prijsdruk voor de korte termijn kan aanhouden.
De Europese Commissie werkt momenteel diverse maatregelen uit die met name een weer oplopende gasprijs moeten gaan beteugelen. Zo zouden landen een deel (in ieder geval 15%) van het gas voor de gasvoorraden gezamenlijk moeten gaan kopen. Dit om te voorkomen dat landen tegen elkaar op gaan bieden en tegelijkertijd samen een sterkere onderhandelingspositie te hebben.
Verder wordt nagedacht over diverse maatregelen om de prijspieken, speculatie en de hoge volatiliteit die we de afgelopen maanden hebben gezien te beperken. Er wordt gedacht aan een dynamisch prijsplafond, met name op TTF (de grootste Europese gas handelsmarkt). Het is nog niet duidelijk bij welke prijs er zal worden ingegrepen en hoe dit er precies uit gaat zien. Daarnaast wordt er gekeken om een richtprijs voor LNG in te voeren. Dit zou eind maart 2023 bekend moeten zijn.
Op 20 en 21 oktober discussiëren de Europese lidstaten over de verschillende voorstellen in Brussel.
Tegelijkertijd zijn er gesprekken gaande tussen Rusland en Turkije. President Poetin heeft vorige week aangegeven dat het gas dat normaliter via de NordStream leidingen naar Europa zou gaan via Turkije omgeleid zouden kunnen worden. Turkije is lid van de NAVO en heeft de invasie in Oekraïne veroordeeld, maar heeft geen sancties tegen Rusland opgelegd. Turkije probeert een bemiddelende rol te vervullen tussen Rusland en het Westen.
Woensdag heeft de Turkse president Erdogan gezegd dat zijn land een gasrotonde voor Russisch gas moet gaan worden. De vraag is of Europa hierin mee wil gaan.
Bekijk de marktvisie van vorige keer
