MARKTVISIE | Europese gasvoorraad passeert grens van 90 procent

Samenvatting:

• Verdere stijging gasprijzen door geopolitieke spanning
• Verkleining spread TTF en EAX
• Europese gasvoorraad 90 procent gepasseerd
• Noors onderhoudsseizoen staat om te hoek

Prijsontwikkeling in de afgelopen 14 dagen: 

Europese gasvoorraad passeert grens van 90 procent

Ontwikkelingen gasmarkt

Sinds eind juli zijn de gasprijzen gestegen door een combinatie van factoren. Hoge temperaturen in verschillende delen van de wereld, waaronder hittegolven in Zuidoost-Azië en de Balkan, en toenemende geopolitieke spanningen, met name door de onrust in het Midden-Oosten en de aanhoudende situatie tussen Oekraïne en Rusland, hebben bijgedragen aan deze stijging. Begin deze week was echter een lichte daling zichtbaar op de termijnmarkt voor gas. Zo handelde het Q1 2025-contract voor aankomende winter eind vorige week nog rond de 44 ect/m3, terwijl dit contract momenteel rond de 41 ect/m3 ligt. De daling van de gasprijzen is deels te verklaren door het feit dat de Europese gasvoorraden inmiddels de grens van 90% hebben overschreden.

De recente prijsstijging hebben geleid tot een verkleining van de spread tussen de TTF (Nederlandse gasprijzen) en de EAX (Aziatisch gasprijzen). Deze afname in de spread maakt Nederland momenteel een van de meest winstgevende bestemmingen voor LNG in Europa. Een belangrijke factor van deze ontwikkeling is het geplande Noors onderhoud, wat het aanbod in Europa aanzienlijk zal beperken. Daarnaast blijven de bovengenoemde geopolitieke spanningen druk uitoefenen op de Europese gasmarkt.

Ondanks deze ontwikkelingen blijft de vraag naar gas relatief laag. Als we de huidige gasvraag naast het gemiddelde van 2017-2021 houden is dit circa 27% lager. De hoge temperaturen van de afgelopen periode hebben wel geleid tot een stijging van de LNG-vraag met ongeveer 3% ten opzichte van juli 2024. Deze stijging is grotendeels gedreven door koelbehoefte.

Gasvoorraden en Noors onderhoud
De Europese gasvoorraden zijn deze week voor meer dan 90 procent gevuld, met Duitsland dat vooroploopt met een vulgraaf van ruim 93 procent., bijna volledig gevuld. Ook Nederland heeft de voorraad in de afgelopen weken verder aangevuld, met een huidige vulgraad van 87 procent.

Zoals eerder vermeld begint binnenkort het groot onderhoudsseizoen in Noorwegen. Vooralsnog is er dagelijks ongeveer 26 miljoen m3 minder beschikbaar van de totale capaciteit van 350 miljoen m3 per dag. Deze relatief beperkte vermindering in capaciteit blijft van kracht tot het eind van deze maand.

Uit de onderhoudsplanning van Gassco blijkt dat het intensieve onderhoud eind augustus van start gaat. Tijdens de piek van dit groot onderhoud zal er bijna 200 miljoen m3 per dag minder beschikbaar zijn, gedurende een periode van ongeveer twee weken.

Prijsontwikkelingen elektriciteit

De prijsvorming op de elektriciteitsmarkt heeft de ontwikkelingen op de gas- en CO2-emissierechten markten gevolgd, wat heeft geleid tot prijsstijgingen in de afgelopen twee weken. De stijging bij de termijnprijzen elektriciteit zijn echter hoger dan die op de termijnhandel van gas. Zo is het september 2024-contract voor elektriciteit gestegen van 84,4 €/MWh naar 91 €/MWh, terwijl dit contract eind juli nog rond de 78 €/MWh verhandeld werd.

De bullish trend die sinds half juli zichtbaar was op de CO2-emissierechtenmarkt is recent afgezwakt en overgegaan in een zijwaartse handelsbeweging. Het toonaangevende december-2024 contract handelde twee weken geleden rond de 70 €/ton en noteert momenteel ongeveer 72 €/ton.

EPEX en spotmarkt

De EPEX-spotprijzen worden met name beïnvloed door de hoeveelheid aanbod uit wind en zonne-energie. Eerder deze maand is het record aantal negatieve EPEX-uren in een jaar verbroken. De afgelopen weken zijn er weer een flink aantal negatieve EPEX-uren bijgekomen. Momenteel staat de teller op 355 uren wat goed is voor ruim 6% van alle EPEX-prijzen.

De negatieve EPEX-prijzen waren de afgelopen weken met name zichtbaar in de vroege middaguren, wanneer de zonneproductie het hoogst is. Tussen 19:00 en 20:00 uur was daarentegen het duurste EPEX-uur gemiddeld genomen, met een gemiddelde prijs van ruim 150 €/MWh over de afgelopen twee weken.

Vooruitblik

De afgelopen weken staat de gasmarkt onder druk, mede als gevolg van geopolitieke spanningen, waaronder de onrust in het Midden-Oosten en het voortdurende conflict tussen Oekraïne en Rusland. Zolang deze spanningen aanhouden, zal dit naar verwachting druk blijven uitoefenen op de gasprijzen. Aan de andere kant bieden de bijna volledig gevulde Europese gasvoorraden enige verlichting voor de Europese gasmarkt. Daarnaast worden er voor 16 september nog zeven LNG-schepen verwacht bij de Nederlands terminals, wat naar verwachting zal bijdragen aan een verder stijging van de Nederlandse vulgraad.

Vanaf eind volgende week wordt een temperatuurstijging verwacht. Deze temperatuurstijging kan invloed hebben op de snelheid waarmee de Nederlandse gasvoorraden worden gevuld. De elektriciteitsproductie uit zonne-energie licht in deze periode rond de seizoennorm, het aanbod uit windenergie wordt iets lager ingeschat dan het seizoengemiddelde.

Het volgende marktnieuws verschijnt over twee weken, op donderdag 5 september.