MARKTVISIE | Voorzichtig neerwaartse prijsdruk op termijncontracten

Samenvatting:

• Termijnprijzen noteren aan de onderkant van de bandbreedte
• Einde van gepland Noors onderhoud in zicht
• Geen herstel zichtbaar voor de Duitse industrie
• Prijs van emissierechten, steenkool en olie ook omlaag

Prijsontwikkeling in de afgelopen 14 dagen: 

Voorzichtig neerwaartse prijsdruk op termijncontracten

Marktontwikkelingen

Na de plotselinge prijsstijging van eind juli/begin augustus lieten de termijncontracten bij zowel gas als elektriciteit enkele weken lang een redelijk stabiel prijsverloop zien met bewegingen binnen een beperkte bandbreedte. Deze bandbreedte werd steeds kleiner naar mate het contract verder in de toekomst lag.
Bij gas waren de fluctuaties voor de korte tot middellange termijn (tot en met het eerste kwartaal van 2026) met 4 tot 5 €ct/m3 het grootst. Voor bijvoorbeeld de frontmaand oktober en de zomermaanden van 2025 betrof het grofweg een beweging tussen de 35 en 40 €ct/m3. De winterkwartalen Q1’25 en Q1’26  bewogen met dezelfde cadans op en neer, alleen lag het prijsniveau tot 3 €ct/m3 hoger. En het jaarcontract 2027 bewoog lange tijd tussen de 27 en  29 €ct/m3.

Een blik op de bovenstaande tabel doet vermoeden dat de termijnprijzen voor gas ook in de afgelopen week niet veel hebben gedaan. Er waren echter tussen de dagen wel behoorlijke bewegingen. Afgelopen vrijdag en maandag lieten namelijk een stijging zien, die gedurende dinsdag weer volledig teniet gedaan werd. De kortetermijnprijzen daalden toen in een dag meer dan 2 €ct/m3. De prijsdaling was zelfs zodanig dat voor de meeste contracten de onderkant van de genoemde bandbreedtes neerwaarts werd doorgebroken. Op woensdag was echter weer een lichte stijging waarneembaar, waardoor het lijkt alsof er in een week tijd nauwelijks iets is veranderd.

Neerwaartse prijsdruk lijkt toe te nemen

Iets verder uitgezoomd, lijkt er sinds de start van de maand september een voorzichtige verandering in de trend plaats te vinden. In de afgelopen weken is er een licht neerwaarts trend waarneembaar. Dat is ook zichtbaar in de termijnprijzen van elektriciteit. Ook hier op de kortetermijncontracten de grootste daling. Sinds begin september staat de prijs voor het oktober’24 contract ruim 10 €/MWh lager en is daarmee tot circa 80 €/MWh gezakt. Maar ook het jaarcontract 2025 handelt met circa 85 €/MWh op het prijsniveau van mid juli (voordat de recente prijsstijging plaatsvond).

Er worden diverse redenen aangedragen voor deze neerwaartse prijsdruk. Tot nu toe verloopt het grootschalige Noorse onderhoud aan het gasleidingsysteem zonder noemenswaardig oponthoud. Volgens de huidige planning die door Gassco afgegeven wordt, duurt het nog ongeveer een week voordat het grootste deel van de gasexport weer terug in bedrijf is. Tot die tijd is er per dag 180 tot 215 miljoen m3 niet beschikbaar. In de laatst week van september zou dat volgend de opgave gestaag afnemen naar minder dan 40 miljoen m3. In de eerste weken van oktober is er nog sprake van beperkte onderbrekingen. Daarna zou de volledige exportcapaciteit weer gedurende het hele winterseizoen beschikbaar moeten zijn.

Verder blijven de economische vooruitzichten voor Europa en vooral Duitsland lastig. Vooral bij de industrie zit er zand in de motor. In de afgelopen week kwam het bericht dat een van de boegbeelden van de Duitse industrie, autofabrikant Volkswagen, tegenvallende verkopen heeft en fabrieken moet gaan sluiten.
Deze economische malaise is deels ook zichtbaar in de totale Europese gasvraag. Volgens een analyse van ICIS lag de totale gasvraag in de maand augustus namelijk 36% lager dan het gemiddelde van 2017-2021, maar opvallend genoeg was het ook 10% lager dan in 2023.

Emissierechten, steenkool en olie

Bij de emissierechten lijkt zich eveneens een neerwaartse prijsdruk op te bouwen. Bij het richtinggevende contract voor December’24 is al gedurende de afgelopen vijf maanden sprake van een bandbreedte tussen de 65 en 75 €/ton. Het December’24 contract tikte op 19 augustus voor het laatst nog bijna de 75 €/ton aan. Inmiddels, drie weken later, noteert het genoemde contract al weer rond de 65 €/ton.    

De steenkoolprijs laat sinds medio augustus ook een daling zien. Het jaarcontract voor 2025 is sindsdien namelijk circa 10% gedaald van 130 naar 117 $/ton. In de afgelopen zes maanden is de prijs nauwelijks onder de 110 $/ton geweest. Hier is dus nog wel enige daalruimte voordat hier de onderkant van de prijsrange is bereikt.

De grootste prijsdruk lag in de afgelopen twee weken bij de olieprijs. De prijs van een vat Brent-olie is dinsdagmiddag voor het eerst sinds eind 2021 onder de 70 $/vat gezakt. Het algehele sentiment wordt beïnvloed door verwachtingen van een dalende vraag.
De OPEC heeft in hun meest recente rapport de vraag voor dit jaar en 2025 met 100.000 vaten/dag verlaagd. Eind deze week komt ook de International Energy Agency (IEA) met een nieuw rapport over hun verwachtingen voor de oliemarkt.
Verder wordt er door marktpartijen met spanning uitgekeken of de Federal Reserve (de centrale bank in de Verenigde Staten) de rente eind volgende week voor het eerst in lange tijd zal gaan verlagen om de economie weer wat meer lucht te geven.

Spotprijs ontwikkelingen

De dagvooruit gasprijs is sterk gekoppeld aan de prijsontwikkeling van de kortetermijncontracten van gas. De dagvooruit gasprijs is al langere tijd nagenoeg gelijk aan de prijs van de eerstvolgende frontmaand.
De EPEX spot uurprijzen vertoonden in de afgelopen week op de meeste dagen het bekende M-patroon, met de hoogste uurprijzen gedurende de vroege ochtend en avond. Op de dagen met ofwel volop zon en/of een behoorlijk windkracht zakten de prijzen gedurende de middag helemaal weg richting nul en enkele uren licht negatief. Daardoor zakte de baseloadprijs weg tot 60-80 €/MWh. De uitzonderingen waren afgelopen maandag (9 september) en donderdag (12 september). Voor deze dagen werd namelijk nauwelijks zon verwacht, waardoor de middagprijzen rond de 80 €/MWh uitkwamen. De baseloadprijs werd daardoor minder naar beneden getrokken en lag voor beide dagen dicht bij de 100 €/MWh.

Vooruitblik

Zolang het Noorse onderhoud in de komende weken volgens planning blijft verlopen, kan de huidige neerwaartse prijsdruk aanhouden. De kans bestaat echter dat er toch vertragingen of verstoringen gaan optreden. Dat is op voorhand niet in te schatten. Aangezien op dit moment enkele van de grootste velden in onderhoud, zal de markt dan direct reageren met prijsstijgingen.

De LNG aanvoer vangt de komende week een deel van de verminderde Noorse aanvoer op. Tot begin volgende week worden er namelijk vier schepen bij de Nederlandse terminals verwacht. Voor de rest van de maand is de LNG aanvoer onzekerder. Dit hangt voor een deel namelijk af voor hoeveel problemen de orkaan Francine gaat zorgen. Deze orkaan is in het zuiden van de Verenigde Staten aan land gekomen, waar enkele grote LNG export faciliteiten liggen. Het is vooralsnog onduidelijk of er verstoringen in de LNG export zullen optreden. Qua weerbeeld is de verwachting dat de temperatuur voor de tweede helft van september voor Noordwest Europa gemiddeld tot 3 graden boven het langjarig gemiddelde zal liggen. Overigens start op 1 oktober een nieuw ‘gasjaar’. Het verleden laat zien dat het rond deze datum geregeld een volatiele periode is voor de gasprijs.

Het volgende marktnieuws verschijnt op donderdag 19 september.